HISTORIA ORKIESTRY DĘTEJ „ECHO GÓR" Z KASINKI MAŁEJ
Orkiestra Dęta „Echo Gór” z Kasinki Małej powstała w 1912 roku. Założycielem zespołu był Marcin Wróbel ze Dworu grający na puzonie. W swoich prywatnych pomieszczeniach udostępniał pokoje na potrzebę przeprowadzania ćwiczeń i prób orkiestry. Pierwszym instruktorem i nauczycielem muzyki był kapelmistrz o nazwisku Kalinowski z Myślenic. Instrumenty muzyczne i repertuar zakupywano stopniowo ze środków finansowych uzyskanych z organizacji festynów, zabaw ludowych, majówek i kolędy.
W czasie pierwszej wojny światowej zespół został personalnie zdekompletowany, instrumenty muzyczne pochowane i dopiero po wyzwoleniu w 1918 r. organizowano go na nowo. Starsi muzycy, a było ich kilku, którzy grali w orkiestrach austriackich i carskich, bezinteresownie uczyli młodszych, nowo przyjętych. Wszyscy ćwiczyli chętnie i regularnie przychodzili na próby. Początkowo orkiestra działała przy Parafii Nawiedzenia NMP w Kasince Małej. W latach 30 –tych XX wieku, gdy powstała jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, której naczelnikiem był Stanisław Lipień od Szczypki – grający od 1918 r. na klarnecie Es – orkiestra przeszła pod zarząd OSP w Kasince Małej.
Prowadzącymi orkiestrę byli utalentowani skrzypkowie i korneciści: były muzyk orkiestr wojskowych (między innymi orkiestry carskiej) – Franciszek Kotarba, mieszkający w Mszanie Dolnej, który służył swoim doświadczeniem i nabytymi umiejętnościami, a następnie Michał Stożek „zza Doliny” z Kasinki Małej, który swój warsztat muzyczny doskonalił poprzez kontakty z orkiestrą KSM w Rabce. W latach 70 – tych (do 1982 r.) kierownikiem, kapelmistrzem zespołu był znany artysta – kowal, kornecista, Jan Płoskonka. Od 1982 r. kapelmistrzem był Stefan Zborowski (Orkiestra Reprezentacyjna Straży Granicznej w Nowym Sączu) wraz z Franciszkiem Leżańskim - kierownikiem (Orkiestra Reprezentacyjna Wojska Polskiego w Warszawie) - do 1987 roku. Następnie - do 2013 r. – kapelmistrzem, a zarazem kierownikiem, był Franciszek Leżański. Od 2013 r. do chwili obecnej kapelmistrzem jest Wojciech Szczypka.
Orkiestra strażacka uświetniała nie tylko własne imprezy, ale brała udział w uroczystościach państwowych, kościelnych i ludowych. Przygrywała w pochodach, grała w chwilach radosnych, a gdy nieubłagana śmierć wytrąciła kogoś - nie tylko z szeregów strażackich - to zespół odprowadzał zmarłych na miejsce wiecznego spoczynku. W sierpniu 1937 r. orkiestra uczestniczyła w pogrzebie dziewięciu kasinczan poległych od kul policji sanacyjnej w strajku chłopskim na polach osiedla Szczypki. Wydarzenie to jest dla ruchu ludowego i dla samej Kasinki Małej najważniejszym wydarzeniem historycznym rozgrywającym się na jej terenie.
Druga wojna światowa, okupacja i związane z nią straty personalne i materialne, następnie powojenne migracje, zdekompletowały zespół i utrudniły jego pracę, rozwój i działalność. Werbowanie młodzieży i douczanie jej też było utrudnione z powodu ich wyjazdów (po ukończeniu szkoły podstawowej) do dalszych szkół czy też do pracy. Lata komunistyczne natomiast były szczęśliwie nieodczuwalne dla orkiestry, która „nie kłuła w oczy” mundurami, występując w strojach regionalnych, a chłopskie pochodzenie członków orkiestry nie narażało ich na szykany, których udziałem padali robotnicy i inteligenci z ościennych orkiestr. Ciekawostką może być fakt, iż podczas wyjazdu na koronację obrazu Matki Boskiej Myślenickiej żuk, którym podróżowali, zatrzymany został przez milicję na obrzeżach miasta i muzykanci drogę do kościoła przeszli pieszo. Zaś podczas udziału w I Przeglądzie Amatorskich Orkiestr Dętych w Kozienicach w 1968 r. orkiestra wystąpiła w tamtejszym kościele, co prowadzący Mszę św. ksiądz nie omieszkał skomentować: „tyle orkiestr przyjechało, jedynie górale przyszli zagrać”. Na przeglądzie tym niezbędna była obecność dyrygenta, którego zespół nie posiadał. Aby sprostać temu wymogowi zaproszono do współpracy prof. Romańskiego z Krakowa, który poprowadził zespół do zaszczytnego pierwszego miejsca. Orkiestra za zajęcie I miejsca zdobyła dla jednostki OSP samochód bojowy marki ŻUK.
„Echo Gór” wiele zawdzięcza księdzu Stanisławowi Urydze, proboszczowi parafii w Kasince Małej w latach 1985 – 2001. To on duchowo i materialnie wspierał zespół, wypromował go na szerszym forum i przyczynił się do jego rozpoznawalności. Był to swoisty renesans zespołu. Orkiestra działała wtedy przy parafii w Kasince Małej. W chwili obecnej natomiast, jej status prawny reguluje uchwała zebrania walnego OSP w Kasince Małej. Zżycie się i zbratanie członków zespołu nie tylko ze sobą ale i z całym społeczeństwem Kasinki i okolic przynosi orkiestrze wysokie uznanie społeczne i sympatię. Od lat, pomimo rozmaitych trudności i kłopotów, zespół ćwiczy, doskonali się i zżywa ze sobą, a wynikiem tego jest szereg dyplomów jakimi nagradzany jest na festiwalach, przeglądach i występach konkursowych. Zespół z powodzeniem działa nadal i coraz bardziej się odmładza. Jest to, co warto podkreślić, zespół amatorów, zapaleńców, którzy chwile wolne od pracy zawodowej poświęcają na muzykowanie, kontynuując ponad stuletnią już tradycję. W drugiej połowie XX wieku wielu spośród członków „Echa Gór” zasilało szeregi orkiestr reprezentacyjnych swoich macierzystych jednostek podczas odbywania zasadniczej służby wojskowej. Byli to m.in. Jan Lipień, Jan Płoskonka, Kazimierz Lipień, Franciszek Leżański, Stefan Zborowski, Andrzej Kucharczyk, Karol Płoskonka i Stanisław Dudzik.
W orkiestrze grały i grają nierzadko całe rodziny: ojciec i synowie, córki, rodzeństwo. Wielu członków jest poniekąd spadkobiercami utalentowanych muzycznie dziadków. Przeważająca część członków orkiestry pracuje w rodzinnej wsi lub w jej najbliższym sąsiedztwie, kilkoro jednak uczestniczy w piątkowych próbach zespołu po całotygodniowej nieobecności w Kasince Małej. W zespole pod koniec XX wieku jedynie Kazimierz Lipień posiadał wykształcenie średnie muzyczne i to on był autorem przeważającej większości aranżacji utworów muzycznych wchodzących w skład repertuaru orkiestry. Powszechna jest praktyka, że starsi stażem uczą młodych. Dwaj członkowie – Mariusz Juszczak i Wojciech Szczypka ukończyli w Nowym Sączu kurs dla dyrygentów orkiestr. W roku 2013 na muzyczną emeryturę odszedł wieloletni kapelmistrz orkiestry (1982-2013) – Franciszek Leżański, świetny muzyk i wybitna osobowość, która kształtowała charakter zespołu (od 1958 roku w szeregach orkiestry). Godnym zastępcą Pana Franciszka jest nowy kierownik orkiestry - Wojciech Szczypka, którego wrodzone cechy charakteru i umiejętność pracy grupowej predysponują na to stanowisko.
Początek wieku XXI to czas kiedy młodzi członkowie uczęszczają do szkół muzycznych w Myślenicach i Węglówce, podnosząc dodatkowo swoje kwalifikacje muzyczne. Próby orkiestry odbywają się 2 razy w tygodniu: w środy i piątki, w sali prób orkiestry mieszczącej się w lokalu remizy OSP w Kasince Małej. Prowadzi je kapelmistrz Wojciech Szczypka. Instrumenty są w całości własnością orkiestry i obecnie są sukcesywnie uzupełniane ze środków uzyskiwanych z Urzędu Gminy Mszana Dolna w ramach corocznego konkursu ofert adresowanego do organizacji pozarządowych na realizację zadań publicznych polegających na upowszechnianiu kultury.
Orkiestra „Echo Gór” występująca w tradycyjnych zagórzańskich strojach, których znakomita większość jest dziełem miejscowego kuśnierza – Józefa Kotarby (zmarłego w 2017 r.) jest prawdziwą dumą mieszkańców Kasinki Małej, a także, poprzez liczne wyjazdy na terenie kraju i za granicę - wizytówką regionu i gminy Mszana Dolna. Jest również, a może przede wszystkim, kontynuatorem i spadkobiercą dziedzictwa kulturowego Zagórzan – grupy etnicznej górali z Beskidu Wyspowego. Poprzez ciekawy repertuar, góralski klimat wielu utworów i ogólną prezencję zespół jest postrzegany jako niezwykle oryginalny, a każdy jego występ gromadzi liczną widownię i przynosi zasłużone uznanie.
Orkiestra corocznie bierze udział w uroczystościach kościelnych, państwowych i gminnych. Bez przechwałki można dodać, że nie ma dzisiaj żadnej imprezy w kalendarzu uroczystości gminnych i rejonowych, na które „Echo Gór” nie byłoby zapraszane i w których nie brałoby udziału uświetniając je swoimi występami. Stałymi (corocznymi) elementami działalności orkiestry jest udział m. in. w:
- dożynkach parafialnych w Kasince Małej,
- ogólnopolskich dożynkach na Jasnej Górze w Częstochowie,
- procesji św. Stanisława na Skałkę w Krakowie,
- Powiatowym Przeglądzie Orkiestr Dętych w Laskowej,
- Międzynarodowym Festiwalu Orkiestr Wojskowych i Dętych w Skale,
- uroczystościach 15 sierpnia w Kalwarii Zebrzydowskiej,
- uroczystości patriotycznej ku czci poległych i zmarłych żołnierzy oddziału „Adama” na Glisnem,
- Zagórzańskim Lecie Gminy Mszana Dolna (wcześniej Turnieju Wsi Gminy Mszana Dolna),
- Mszach św. w intencji beatyfikacji, potem kanonizacji Jana Pawła II, aż w końcu dziękczynieniu za Jego beatyfikację i kanonizację odprawianych na Szczeblu.
„Echo Gór” bierze również czynny udział we wszystkich wydarzeniach życia kulturalnego i społecznego wsi Kasinka Mała i gminy Mszana Dolna. W grudniu 2009 r. orkiestra brała udział w ścinaniu, a później w uroczystym zapaleniu lampek na choince - daru mieszkańców gminy Mszana Dolna - przed oknem papieskim na ul. Franciszkańskiej 3 w Krakowie.
Niezwykle ciekawym jest również fakt, iż członkowie orkiestry potrafili wytworzyć między sobą specyficzną, niemal rodzinną więź. Pielęgnują ją poprzez corocznie organizowane spotkania opłatkowe i wspólne wycieczki. Nie zmienił się trwający od początku działania orkiestry zwyczaj uczestnictwa zespołu w uroczystościach ślubnych poszczególnych jego członków. Pamięć zaś o zmarłych muzykach podtrzymywana jest szczególnie poprzez udział w obchodach Dnia Zmarłych.
W kwietniu 2001 r. Prezydium Zarządu Głównego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej nadało orkiestrze „Echo Gór” przy OSP w Kasince Małej Złoty medal „Za zasługi dla pożarnictwa”. W 2004 r. orkiestra uhonorowana została Nagrodą Specjalną, a w 2007 r. - Jubileuszową Nagrodą Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. W roku 2004 orkiestra nagrała pierwszą płytę zawierającą 10 utworów; kolejną - w roku 2012 - z okazji swojego jubileuszu. Zespół wielokrotnie koncertował poza granicami Polski – we Włoszech (z wizytą u Jana Pawła II w Watykanie w 1996 r. i 2003 r.) oraz w 2012 r. z wizytą u Benedykta XVI, na Ukrainie (2004 r.), w Austrii (2005 r.), na Słowacji (2008 r.), we Francji (2009 r.), w Chorwacji, Bośni i Hercegowinie (2010 r., 2011 r., 2016 r.), Grecji (2015 r.) oraz Czechach (2017 r.).
Repertuar orkiestry ciągle zmienia się i ewoluuje. Kilkadziesiąt lat temu były to głównie: marsze, polki, walce, fokstroty, tanga. Nieustannie jednak aktualne były i są przede wszystkim melodie góralskie, które cieszą się największym powodzeniem u słuchających. Dzisiaj młody zespół sięga również po ambitne utwory. Są to adaptacje muzyki poważnej i rozrywkowej, współczesnej, co jest odbiciem ducha czasów i aspiracji młodego duchem zespołu.
W dniu 29 lipca 2012 r. Orkiestra Dęta „Echo Gór” świętowała jubileusz 100 – lecia swojego powstania. Momentem szczególnie uroczystym było wręczenie odznaczeń i wyróżnień. Prezydent RP, Bronisław Komorowski, na wniosek Wójta Gminy Mszana Dolna – Bolesława Żaby, odznaczył Kapelmistrza orkiestry - Franciszka Leżańskiego – Złotym Krzyżem Zasługi. W uznaniu zasług dla kultury, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, również na wniosek Wójta, odznaczył kapelmistrza orkiestry Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Prezydium Zarządu Głównego ZOSP RP odznaczyło Orkiestrę „Echo Gór” przy OSP Kasinka Mała „Złotym znakiem związku”, zaś w uznaniu zasług dla ochrony przeciwpożarowej, strażacy - ochotnicy otrzymali odznaczenia korporacyjne. Złoty Medal Za Zasługi Dla Pożarnictwa otrzymał Franciszek Leżański.
Orkiestra Dęta „Ech Gór” w Kasince Małej poprzez swoją działalność pełni rolę dydaktyczną w zakresie edukacji muzycznej młodego pokolenia oraz wychowawczą - kształci u swoich członków zdrowe postawy moralne, ucząc odpowiedzialności, obowiązkowości i współpracy w zespole. Jest dla nich również propozycją na pożyteczne spędzanie wolnego czasu. Główną jednak misją, którą „Echo Gór” z sukcesem realizuje, jest ochrona i pielęgnowanie dziedzictwa kulturowego i tradycji ziemi zagórzańskiej, co niewątpliwie czyni ją godnym kandydatem do Nagrody Województwa Małopolskiego im. Władysława Orkana za propagowanie idei regionalizmu oraz wybitne osiągnięcia w dziedzinie działalności artystycznej i kulturalnej lokalnych wspólnot Małopolski.
Dyplomy, podziekowania, wyróżnienia
Puchary, dyplomy, podziękowania
Stan orkiestry „Echo Gór” - 2017 r.:
Flety
Elżbieta Stożek
Klaudia Gawronek
Mariola Wydra
Julita Szczypka
Gabriela Masłowiec
Klarnet B I
Bogumiła Pustelnik
Tomasz Joniec
Mariusz Juszczak
Wojciech Kotarba
Michał Cież
Klarnet B II
Wojciech Żądło
Paweł Skolarus
Karol Jakubiak
Mariusz Zięba
Kacper Kozak
Gabriela Skolarus
Saksofon sopran
Andrzej Kucharczyk
Kornet I
Wojciech Szczypka
Dawid Górni
Jakub Kotarba
Konrad Gawronek
Kornet II
Jan Stożek
Danuta Stożek
Mateusz Dziedzic
Grzegorz Cież
Stanisław Jakubiak
Róg (strój F)
Marek Jakubiak
Tomasz Stożek
Saksofon alt
Piotr Krzysztofiak
Daniel Skolarus
Kamil Dziadkowiec
Jakub Wydra
Marcin Wydra
Dawid Szczypka
Saksofon tenorowy
Krystian Gawronek
Adrian Mucha
Tenor
Józef Stożek
Tomasz Filipiak
Baryton
Andrzej Stożek
Puzon
Piotr Kołodziej
Dominik Płoskonka
Mateusz Leżański
Filip Stożek
Tuby
Marcin Płoskonka
Stanisław Dudzik
Suzafon
Józef Kotarba
Werble
Bernadeta Szczypka
Karolina Szczypka
Katarzyna Szczypka
Justyna Zięba
Bęben
Kazimierz Stożek
Czynele
Stanisław Żądło
Perkusja
Wojciech Cyrek
|
ZMARLI |
DAWNI |
OBECNI |
|
|
|
